Genesis 35

Yakop Itip Ifa Betel

1Da Anutu ini da Yakop ibiani, “Wauriʼ da watip wafa gamp Betel da wampai nigi da warim mumai mararam tsarada nam in da dzi Anutu aru waʼan da agu da gubuʼ u runta sinuŋʼ raiŋgam Isau badan ugu.”

2Yakop iriŋant i Anutu nangan igi da ini da utupan da riban ruta mpadan ibiani, “Agam santan watiri gam mugus maraganun gam udan ugu rai da wayiʼ mpui da watip ruŋgam bini da watsuf ŋarukui gam sapan. 3Ida agi buŋʼ ayab gamp Betel, da dzi buŋʼ arim mumai mararam tsarada nam in da Anutu aru naŋa dzi nangaŋʼ udagin suda nidzun. Araŋan irim dzi sib da gubuʼ dzi waʼan da barabin ugu, da impa tayaŋʼ dzi i sanab santan aru dzi fada gin ugu.”

4Ibinigi da ribaraŋan santan itapu mugus maraganun santan impruʼ da nam arida i riŋan da irim da Yakop. Da Yakop iraf ntsuf in imiŋʼ gai tsiraʼ wain miŋʼa Sekem da idzufuŋʼ sib. 5Da Yakop irut ampan gan itumuaŋʼ naŋgan santan da ifan. Da Anutu itaŋin nam ratan tsiraʼ ibuafir gamp santan miŋʼa uts da ribaraŋan fadan da maŋa wadaru u. 6Yakop da ampan gan santan igi ibawaʼ gamp Luts miŋʼa intap Kanan. Luts igi gamp Betel biŋaŋgan ratar. 7Miŋʼan nigi da araŋan yantuŋʼ tauf isu mumai mararam tsarada nam in da ifariŋʼ mumai arigi biŋan ibi El Betel (waiŋgan ibi ‘Anutu Mpada Betel’), i Anutu iwaʼ da Yakop imiŋʼ arigi da gubuʼ araŋan runta sinuŋʼ raiŋgan badan. 8Gubuʼ aru ribaraŋan mpadan nigi da Debora, Rebeka sagatan mpada tayaŋʼ gin, imamp da ribaraŋan irim araŋan imiŋʼ gai tsiraʼ wain imiŋʼ Betel. Ibinigi da ifariŋʼ gai igi biŋaŋgan “Gai Siŋisiaŋ.”

9Da Yakop taŋinda Mesopotemia rai da tipa fada intap Kanan sib, da Anutu itip iwaʼ da araŋan imiŋʼ nigi da ifinti araŋan. 10Da ini da araŋan ibiani, “U biŋaŋgam Yakop. Da aruani da wasaŋʼ i ruŋʼ tipa fariŋʼa u biŋaŋgam Yakop u; buŋʼ afariŋʼ u biŋaŋgam faʼ Israil.” Ibinigi da Anutu ifariŋʼ araŋan biŋaŋgan Israil. 11Da Anutu ini da araŋan, “Dzi Anutu Nampaŋ Wain ini da agu ibiani, warim narum ruas nautus i ruan nawaʼ nasisuŋʼ nabinigi. Miŋʼa agu da garam wain wain da kiŋ ruas buŋʼ awaʼ nabinigi. 12Da intap dzi riman da u rumpuŋgam Abraham da ramaŋgan Isak aruani isu agu gam. Hai, aruani da dzi rima da agu, da buŋʼ asu u tafaŋgam taptap yaŋin rusan naŋgan.” 13Da Anutu itaŋin araŋan rai i mumai aru Anutu ruta araŋan nidan nan da ruan gin ugu da ifan. 14Yakop yantuŋʼ tauf guntiʼ maŋan imiŋʼ mumai Anutu nida nan da araŋan gin ugu da iyats wain da madamin ragun gin isu ampap santiŋʼa mumai mararam tsarifa Anutu gin. 15Da Yakop ifariŋʼ mumai Anutu ruta nida nan da ruan gin igi biŋaŋgan Betel—Anutu uŋaran.

Retsel da Isak Naŋgan Mampan

16Yakop irut utupan itaŋin Betel rai da iyuŋ ifan i waʼa gamp Efrata. Ruŋʼ yuŋa fadan da Retsel gubuʼ gan naŋa i apiŋʼan iwaʼ da ipriʼ da nam tsakia tsiraʼ biŋan iyus. 17Da araŋan rima narun ruta nam tsakia tsiraʼ da gan sagatan rima sib ini da araŋan ini binaʼ, “U anuŋʼ ratan u, i u rim marub maŋan.” 18Da gubuʼ Retsel ntafa gin i mampan da ifariŋʼ mamaʼ mitan igi biŋaŋgan Benoni (waiŋgan ibi ‘mamaʼ uda tsakia gin’). Da bitsintaʼ ramaŋgan Yakop ifariŋʼ i biŋaŋgan Benyamin (waiŋgan ibi ‘mamaʼ gifa gamp’). 19Ibinigi da Retsel imamp da irim i sanab fada Efrata (gamp Betlehem biŋaŋgan ratar). 20Miŋʼa Retsel ntsufan rima gin da Yakop iraʼ i tauf guntiʼ maŋan da intaŋ iruʼ isu ampap i santiŋʼa Retsel ntsufan giŋʼa gin. Da tauf igi ruŋʼ imunti da aruani.

21Israil yuriʼ da ifan da iyus uŋar guntiʼ tsaŋanda dumpa sib nida Eder gin ba da yari uŋaran iruʼ. 22Gubuʼ Israil ruŋʼ mpada miŋʼa nigi da Ruben yataŋʼ da irut ramaŋgan sagat guman Bilha igiŋʼ da Israil iriŋantin.

Yakop narun rusan marub 12 rima da finin rusan ugu ibiani:

23Lia sagat miamun irim:

  • Yakop naruŋgan miamun Ruben,
  • Simion, Liwai, Yuda, Isakar, da Tsebulun.
24Retsel irim:

  • Yosef da Benyamin.
25Bilha, Retsel sagat guman, irim:

  • Dan da Naftali.
26Tsilpa, Lia sagat guman, irim:

  • Gat da Aser.
Nigi Yakop narun rusan mpada Mesopotemia da riman ugu igi.

27Yakop ibawaʼ da ramaŋgan Isak i gamp Mamri, miŋʼa uts da gamp Kiriat Arba (biŋan maŋan Hibron) aru Abraham da Isak mpada gin ugu. 28Isak impai udzufan isaŋʼ 180, 29da ifufi nidzun biŋan aŋu da araŋan imamp. Da narun rusan Isau da Yakop irim araŋan.

Copyright information for ADZ